Niżej przedstawiam opis dworca osobowego w Zbąszynku. Moją intencją jest zabezpieczenie przed zupełnym zapomnieniem zmian, które powstały po 1945 roku. Ponieważ od dziecka interesowałem się tutejszym dworcem, stopniowo szukałem przyczyn zmian, zachodzących na kolei wypytując miejscowych kolejarzy o fakty z przeszłości oraz parametry budowli i urządzeń technicznych. Trzeba pamiętać, że wszystko było jeżeli nie utajnione, to poufne co utrudniało zdobywanie informacji. Dużo miejsc przystosowywano do bieżących potrzeb oraz budowano nowe obiekty niezbędne w funkcjonowaniu tak znaczącego dworca. Dużo zmian jest kontynuacją planów powstałych przed 1945 rokiem, do których należy przejazd drogowy koło nastawni Zk-1 łączący ulicę P.C.K. z nowooddaną ulicą Kolejową, wybudowaną na miejscu ścieżki.
Dzisiaj dworzec osobowy posiada trzy perony, tuż po oddaniu używane były tylko pierwszy i drugi. Tory przy peronie trzecim ułożono dopiero po 1940 roku na wcześniej przygotowanym gruncie. W 1944 roku wybudowano przejście podziemne w miejsce kładki naziemnej, która służyła podróżnym od chwili otwarcia dworca w dniu 14.08.1930 roku. Peron drugi był peronem międzynarodowym, a pierwszy i trzeci służył do ruchu lokalnego.
Ostatni tor przy peronie trzecim był postojowym ze stanowiskiem do czyszczenia wagonów osobowych. Dopiero w latach 60 tych porządkowanie wagonów przeniesiono na specjalnie przygotowane tory wyposażone w pomosty 500 metrów, w kierunku północno-wschodnim przy dzisiejszej ulicy P.C.K. a oba tory przy peronie trzecim wykorzystano dla pociągów lokalnych głównie w kierunku Leszna i Poznania. W dniu 1.10.2009 roku rozebrano parterowy budynek, który na peronie trzecim służył rewidentom wagonów. Wszystkie perony w 1944 roku połączono przejściem podziemnym prowadzącym w kierunku holu. Na drugim końcu tunelu znajduje się wąskie wyjście w kierunku dworca towarowego, służąc kolejarzom oraz lokalnej ludności w dojściu do Chlastawy. Budowa połączenia drogowego oraz przejścia dla pieszych, pomiędzy Dąbrówką a Chlastawa i Kosieczynem było warunkiem udostępniania gruntu pod budowę dworca. Przed schodami w kierunku holu, znajduje się wejście do schronu. Z peronu pierwszego bez problemu można dostrzec wieżyczkę od szybu wentylacyjnego zbudowaną z cegły, podobnie jak przy pozostałych schronach w obrębie całego dworca.
Po 1945 roku hol zachował swoją pierwotną postać, aż do 1987 roku, gdy kasy biletowe przeniesiono na przeciwną ścianę, likwidując przy tym drzwi do pomieszczenia, gdzie do 1945 roku był lokal gastronomiczny.
Na początku lat siedemdziesiątych okna drewniane w budynku przy peronie drugim wymieniono na nowe konstrukcji metalowej, otynkowano ściany budynku oraz przystosowano pomieszczenia stacyjne do aktualnych potrzeb. Następny remont holu i budynku na peronie drugim miał miejsce w 1990 roku. Okna wymieniono na plastikowe w kolorze niebieskim. Zmieniono elewację na budynku przy peronie drugim, powstały podłużne poziome wcięcia, zagłębienia.
Tuż przed drzwiami wyjściowymi z holu znajdowało się dwoje drzwi do małych schowków, które wyburzono podczas remontu. Stare płytki podłogowe i ścienne zastąpiono nowymi. Ostatecznie zdemontowano maszt w centralnym miejscu nad holem, na którym okazyjnie powiewała flaga i był zakończony pustym kołem metalowym, w którym do 1945 roku widniał niemiecki symbol.
Pierwszy peron obsługiwał ruch lokalny w kierunku Guben, Frankfurtu/O oraz Międzyrzecza. Od 1945 roku, gdy odprawa graniczna była już zbędna, odjeżdżają z niego również pociągi do Leszna i Poznania. Pierwotna postać peronu, zmieniła się dopiero w latach 60 tych, gdy na samym jego początku, tuż przed zejściem do tunelu zlikwidowano podjazd dla wózków akumulatorowych. Wjeżdżało się z boku, na wprost bramy dla wózków akumulatorowych od strony Placu Dworcowego. Z przejścia tego korzystała głównie poczta. Możliwy był wjazd z pominięciem kładki prowadzącej w kierunku peronu drugiego i trzeciego. W wyniku modyfikacji, która miała miejsce na przełomie lat 1960/70 wspomniany podjazd zlikwidowano, dzięki czemu uzyskano większą jednolitą płaszczyznę peronu oraz wydłużono jego krawędź. Z uwagi na coraz dłuższe wagony, przebudowa była konieczna. Skrajny tor peronu pierwszego był dobudowany już po otwarciu dworca pasażerskiego. Na początku latarnie były jednostronne i dopiero z chwilą wybudowania drugiego toru, wymieniono je na podwójne. W dniu 11.09.2019 rozebrano parterowy budynek, w którym podczas nasilonego ruchu pociągów funkcjonowali rewidenci.
Do chwili wybudowania przejść podziemnych kładka dla pieszych kończyła się za peronem drugim, tory przy trzecim były jeszcze nieukończone, tor ostatni był peronem roboczym, gospodarczym i zawierał stanowisko do czyszczenia wagonów. Przejazd drogowy przy nastawni Zk-1 (tutaj Npo), będzie wybudowany dopiero w latach 60 tych, był ujęty w planach, już w 1940 roku. Tor boczny za peronem drugim, dopiero od 1944 roku ma wjazd z jednej strony.
Peron pierwszy. W wyniku modyfikacji peronu w latach 60 tych pierwotna postać peronu stopniowo uległa zapomnieniu. Boczny podjazd znajdujący się na wysokości bramy wjazdowej z Placu Dworcowego zaprojektowano z myślą o poczcie, która skróconą drogą mogła dowozić paczki do pociągów odjeżdżających z peronu pierwszego. Po modyfikacji w pierwszej połowie lat 60 tych jedynym wjazdem był ten od strony głównej kładki prowadzącej dalej na pozostałe dwa perony. Zdjęcie po lewej z dnia 22.08.1986, po prawej zostało zrobione w dniu 11.05.1986 roku.
W dniu 12.09.2019 roku rozebrano parterowy domek stojący w międzytorzu na wysokości peronu drugiego w stronę Rzepina. Perony drugi i trzeci wydłużono na ich końcach, to jest w kierunku przeciwnym do zejścia pod tunel. Ruch pociągów na dworcu osobowym był obsługiwany z dwóch nastawni. W kierunku Rzepina i Czerwieńska znajduje się nastawnia dysponująca „ZKA”, w stronę Zbąszynia wykonawcza „Zk-1”, które tuż po oddaniu dworca w 1930 roku były oznaczone jako „Npw” (Zbąszynek pasażerski zachód) i „Npo” (Zbąszynek pasażerski wschód). Od lat 60 tych nastawnia Zk-1 zaczęła obsługiwać również przejazd drogowy łączący ulicę P.C.K. z dworcem towarowym, jednocześnie oddano do użytku ulicę Kolejową. Na początku przejazd ten nie był planowany, a na niemieckich planach został ujęty dopiero w 1940 roku. Pierwotny dojazd z miasta na dworzec towarowy prowadził od strony ulicy Kosieczyńskiej.